Chăn nuôi tuần hoàn dường như là khái niệm khá mới mẻ với nhiều người tuy nhiên thực tế nông nghiệp tuần hoàn đã tồn tại ở Việt Nam từ rất lâu đời trong các hệ thống canh tác như vườn - ao - chuồng, vườn - ao - chuồng - rừng, xen canh, gối vụ. Trong các hệ thống này, chất thải của chăn nuôi được sử dụng để phục vụ cho trồng trọt, phụ phẩm trồng trọt được sử dụng để làm thức ăn cho vật nuôi và nuôi trồng thủy sản.
Chăn nuôi tuần hoàn là hoạt động sản xuất không chất thải, không phế phẩm; ứng dụng kỹ thuật truyền thống và những tiến bộ khoa học để xử lý phụ phẩm, chất thải trong quá trình sản xuất thành giá trị hữu ích, góp phần bảo vệ và tái sinh môi trường chăn nuôi.
Hiện có 5 biện pháp xử lý chất thải chăn nuôi theo hướng kinh tế tuần hoàn đang được áp dụng:
ü Xử lý chất thải chăn nuôi để sản xuất năng lượng sạch và phân bón hữu cơ (cả nước có trên 550.000 công trình khí sinh học để xử lý chất thải chăn nuôi tại quy mô nông hộ và gần 200.000 công trình khí sinh học sử dụng công nghệ HDPE quy mô trang trại).
- Sử dụng đệm lót sinh học xử lý chất thải chăn nuôi, cải thiện môi trường chăn nuôi và nguồn đệm lót sau xử lý dùng để bón cho cây trồng (cả nước có trên 12 triệu m2 diện tích đệm lót sinh học được áp dụng).
- Ủ phân làm nguyên liệu đầu vào cho sản xuất phân bón. Tỷ lệ cơ sở chăn nuôi áp dụng biện pháp ủ phân vật nuôi là 43% đối với gia cầm, 22% đối với heo, 23% đối với bò…
- Công nghệ vi sinh: Cả nước có trên 233.000 hộ chăn nuôi và trên 11.000 trang trại chăn nuôi sử dụng chế phẩm vi sinh trong xử lý chất thải và khử mùi trong chăn nuôi.
Chăn nuôi các loại côn trùng ăn chất thải chăn nuôi như trùn quế, ruồi lính đen hiện nay ở nhiều địa phương đã mang lại lợi ích kép cho người chăn nuôi thu được nguồn đạm từ côn trùng phục vụ cho chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản.
Nuôi trùng quế để xử lý chất thải chăn nuôi
Chăn nuôi theo mô hình tuần hoàn không chỉ nâng cao về giá trị, gia tăng lợi nhuận cho chăn nuôi, tận dụng tối đa các phế phẩm mà còn giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường chăn nuôi… Một số mô hình chăn nuôi tuần hoàn hiệu quả có thể kể đến như:
- Công ty CP Giống và thức ăn chăn nuôi T&T 159 Hòa Bình (xã Yên Mông, TP Hoà Bình) đã vận dụng sáng tạo các nguyên tắc cơ bản trong nền kinh tế tuần hoàn, tổ chức thực hiện khá thành công mô hình chăn nuôi theo chuỗi tuần hoàn, xử lý triệt để tác nhân gây ô nhiễm môi trường trong cả quá trình tổ chức sản xuất và kinh doanh, góp phần quan trọng cân bằng hệ sinh thái tự nhiên. Công ty tự sản xuất đệm lót sinh học từ những thứ bỏ đi của các hoạt động kinh tế như vỏ cây, mùn cưa, lá khô… để nghiền nát, đưa các chủng vi sinh hữu ích vào để sản xuất đệm lót sinh học. Đệm được rải xuống nền chuồng nuôi bò. Phân và nước tiểu rơi xuống sẽ được giữ lại toàn bộ; được các chủng vi sinh phân giải các hợp chất hữu cơ, tạo thành sản phẩm phân bón cho cây trồng rất giàu dưỡng chất. Đệm lót sinh học vừa tạo môi trường cho nhiều sinh vật có ích, giúp con bò giữ ấm vào mùa đông, mát vào mùa hè. Đàn bò khỏe mạnh, ít bị nhiễm dịch bệnh. Với quy mô chăn nuôi tập trung 5.000 con trâu, bò, mỗi ngày trang trại sản xuất khoảng 100 tấn phân bón hữu cơ vi sinh, cung ứng cho nông dân vùng cam Cao Phong và một số vùng chuyên canh cây ăn quả.
- Mô hình sản xuất phân hữu cơ từ chất thải chăn nuôi gà của Công ty TNHH Một thành viên Trịnh Đăng Khôi (huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai) cũng là một trường hợp điển hình. Với quy mô sản xuất khoảng 150.000 con gà để trứng, ước lượng chất thải rắn khoảng 50 - 60 tấn/ngày. Phân gà được ủ lên men tự nhiên với hệ thống đảo phân hiện đại và dây truyền đóng gói khép kín. Phân hữu cơ từ phân gà chứa nhiều dưỡng chất hữu ích cho cây, giúp làm tăng độ phì nhiêu của đất, cải tạo đất, giảm mặn, giảm chua và giữ ẩm tốt. Giá bán phân hữu cơ cũng rất cạnh tranh, chỉ khoảng 3.000 đồng/kg, rẻ hơn so với các loại phân khác trên thị trường.
Một mô hình kinh tế tuần hoàn hiệu quả khác là Hợp tác xã Ngũ Thường MeKong (huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang) sử dụng rơm thải từ quá trình trồng nấm rơm và phân chuồng từ chăn nuôi bò thịt để nuôi trùn quế. Trùn thịt dùng làm thức ăn cho cá, gà, vịt nuôi tại hợp tác xã. Phân trùn quế dùng bón cho cây trồng, cỏ voi nuôi bò, đồng thời sản lượng dư thừa được bán cho các nhà vườn hoặc thương lái. Ngoài ra, mái chuồng nuôi được kết hợp để khai thác điện năng lượng mặt trời.
Hợp tác xã Ngũ Thường MeKong
Có thể thấy, chăn nuôi tuần hoàn là một hướng đi đúng đắn trong chăn nuôi hiện đại. Đây là một xu thế tất yếu để ngành chăn nuôi Việt Nam phát triển bền vững, nhất là trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu ngày càng rõ nét, nguồn tài nguyên dần hạn hẹp và nguy cơ ô nhiễm môi trường chăn nuôi vẫn hiện hữu.
Tài liệu tham khảo:
1) Báo Hòa Bình, 2020. Công ty T&T 159 Hòa Bình: Tiên phong ứng dụng mô hình chăn nuôi theo chuỗi tuần hoàn (http://baohoabinh.com.vn/28/145843/Cong-ty-TT-159-Hoa-Binh-Tien-ph111ng-ung-dung-mo-hinh-chan-nuoi-theo-chuoi-tuan-hoan.htm)
2) Báo Công Thương, 2023.Thu hút đầu tư vào lĩnh vực phế phụ phẩm nông nghiệp (https://baomoi.com/thu-hut-dau-tu-vao-linh-vuc-phe-phu-pham-nong-nghiep-c46466278.epi)
Báo Vn Economy, 2023. Chăn nuôi tuần hoàn: Gia tăng lợi nhuận, bảo vệ môi trường (https://vneconomy.vn/chan-nuoi-tuan-hoan-gia-tang-loi-nhuan-bao-ve-moi-truong.htm)
Kinh tế thành phần
Add comment