Dạng tài liệu : Bài trích bản tin
Ngôn ngữ tài liệu : vie
Tên nguồn trích : Môi trường và phát triển bền vững
Dữ liệu nguồn trích : 2008/Số 10/Quản lý môi trường
Đề mục : 87.03 Lý thuyết và phương pháp nghiên cứu bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên. Cơ sở sinh thái học sử dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên
Từ khoá : Phát thải ; Cácbon điôxít ; Giảm thiểu ; Hợp tác ; Năng lượng ; Hiệu quả
Nội dung:
Nhân ngày Môi trường Thế giới năm 2008, Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) đã khuyến cáo 12 bước thay đổi thói quen nhằm giảm phát thải CO2
1. Đưa ra cam kết
Giảm dấu vết cácbon giống như bất cứ nhiệm vụ nào khác. Hãy nói với mọi người rằng giảm phát thải cácbon dường như quá đơn giản, những hành động thậm chí đơn giản như thông báo cam kết trung hòa cácbon của bạn có thể hiệu quả trong khi hành động dễ dàng như hỏi ý kiến cũng sẽ mang đến các giải pháp mới, sáng tạo. Trong những tháng gần đây, một số nước tiêu biểu là Costa Rica, New Zealand và Na Uy cho biết sẽ trung hoà cácbon. UNEP đang dự định chuyển hướng sang trung hoà cácbon và tạo điều kiện cho hoạt động này trong mọi lĩnh vực và tất cả các vùng thông qua Mạng lưới trung hoà khí hậu.
2. Đánh giá nguyên nhân
Có thể cácbon sẽ được xem là chất gây ô nhiễm khí quyển và được quy định cho phù hợp nhờ chi phí và cơ hội hợp lý trong mọi lĩnh vực của xã hội. Biết vị trí và phương pháp phát thải các khí nhà kính là bước đầu tiên để giảm thải. Đối với các cá nhân và doanh nghiệp nhỏ, các máy tính nối mạng trực tuyến và những đánh giá nội bộ có thể giúp khởi động quá trình này. Những tổ chức quy mô lớn hơn sẽ cần được tư vấn và công cụ đặc biệt như tiêu chuẩn ISO 14064 mới về kiểm toán và xác minh khí nhà kính hoặc Nghị định thư về Khí nhà kính do Viện tài nguyên thế giới và Hội đồng doanh nghiệp thể giới về phát triển bền vững cung cấp là một công cụ tính toán của các nhà quản lý trong chính phủ và doanh nghiệp để tìm hiểu, định lượng, quản lý và báo cáo về các phát thải khí nhà kính.
3. Lựa chọn lên kế hoạch
Dựa vào đánh giá về rủi ro và cơ hội liên quan đến khí hậu, có thể triển khai chiến lược và kế hoạch hành động. Các mục tiêu tập trung nỗ lực và đưa ra tiêu chuẩn đánh giá để mang lại thành công. Phần lớn các nhà ở hay doanh nghiệp có thể giảm 10% sử dụng năng lượng, theo đó thường giảm 10% phát thải khí nhà kính nhờ lợi tức thu được trong vòng 1 năm. Kế hoạch giảm phát thải cácbon trước hết sẽ chú trọng vào dạng năng lượng và biện pháp sử dụng; ví dụ điện cho các toà nhà và nhiên liệu vận tải. Giảm nguồn năng lượng này có thể tiết kiệm về trước mắt. Một công cụ hiệu quả là kiểm toán năng lượng. Nhiều công ty điện lực và cơ quan năng lượng của chính phủ hiện nay đưa ra biện pháp kiểm toán như một nội dung trong nỗ lực giảm thải cácbon.
4. Giảm thiểu cácbon trong cuộc sống
Có một biện pháp phổ biến hơn để nghĩ về cácbon và khí hậu. Mọi thứ mà cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp hoặc chính phủ làm hoặc sử dụng tiêu biểu là một số dạng cácbon hoặc trong chính các sản phẩm hoặc trong năng lượng và nguyên vật liệu sản xuất. Toà nhà, máy móc và thiết bị là các nơi chứa cácbon; “các bản sao cácbon” có thể được lựa chọn dựa vào tác động nhỏ nhất gây ra cho khí hậu. Việc lồng ghép các tiêu chuẩn thân thiện khí hậu vào quá trình ra quyết định có thể gây ảnh hưởng nhỏ.
Nếu người tiêu dùng, nhà sản xuất và người làm chính sách đều nghĩ đến “phát thải ít cácbon” và “thân thiện với khí hậu”, số tiền tiết kiệm từ giảm thải sẽ tăng gấp bội. Lấy ví dụ về việc đóng gói. Siêu thị bán lẻ Wal-Mart Hoa Kỳ đã làm việc với một trong những nhà cung cấp đồ chơi giảm đóng gói chỉ cho 16 sản phẩm. Các nhà cung cấp đồ chơi đã tiết kiệm chi phí đóng gói đồng thời Wal-Mart sử dụng chưa đến 230 công ten nơ vận chuyển để cung cấp sản phẩm, tiết kiệm khoảng 356 thùng dầu và 1.300 cây xanh. Bằng cách mở rộng sáng kiến lên 255 sản phẩm, công ty tin rằng có thể tiết kiệm 1.000 thùng dầu, 3.800 cây xanh và hàng triệu đôla chi phí vận tải.
Ví dụ khác: ta có thể mua giấy hoặc các sản phẩm từ gỗ đáp ứng các tiêu chuẩn được quốc tế chứng nhận. Chẳng hạn, Hội đồng quản lý rừng là tổ chức phi lợi nhuận quốc tế thúc đẩy việc quản lý có trách nhiệm những cánh rừng của thế giới. Tiêu chuẩn của FSC ngày càng được công nhận là tiêu chuẩn quốc tế về quản lý rừng hợp pháp. Hơn 90 triệu ha rừng ở hơn 70 nước được chứng nhận phù hợp với các tiêu chuẩn của FSC trong khi vài nghìn sản phẩm được tạo ra bằng cách sử dụng gỗ được FSC chứng nhận và được gắn tiêu chuẩn của FSC. Chuyển sang sử dụng giấy tái chế hoặc có nguồn gốc bền vững cũng có thể tiết kiệm đáng kể, giảm cả sử dụng đất lẫn phát thải cácbon. Sử dụng giấy tái chế thì mỗi tấn giấy và bìa có thể tiết kiệm 1,4 tấn CO2.
Các biện pháp khác giảm dấu vết cácbon bao gồm tiết kiệm thời gian và năng lượng di chuyển. Các thành phố có thể cải tiến các phương tiện giao thông công cộng, các công ty có thể khuyến khích thói quen phát thải ít cácbon (bằng cách ngừng trợ cấp cho bãi đỗ xe hoặc đầu tư cho công ty các loại xe công nghệ hybrid) và các cá nhân có thể góp chung vốn mua xe hoặc sử dụng phương tiện công cộng. Đôi khi một số hành động đơn giản có thể tạo bước chuyển biến. Các điểm trông xe đạp đảm bảo thường chi phí ít hơn kết cấu bãi đỗ xe khác nhưng tạo động cơ mạnh mẽ khuyến khích những người có thể thường xuyên đi lại bằng xe đạp. Ở các thành phố lớn có đầy đủ phương tiện công cộng, vé tháng hoặc vé năm được phân phát thay cho các bãi đỗ xe. Paris và Vienna cung cấp một hệ thống xe đạp công cộng giảm phát thải khí nhà kính và tắc nghẽn giao thông.
5. Sử dụng năng lượng hiệu quả
Nâng cao hiệu suất các toà nhà, máy tính, xe ô tô và các sản phẩm là biện pháp nhanh và hiệu quả nhất để tiết kiệm tiền, năng lượng và phát thải cácbon. Không có nghĩa là không sử dụng năng lượng. Hiệu suất năng lượng là tăng sản lượng nhưng khai thác hiệu quả hơn. Nhiều toà nhà, ô tô và sản phẩm tiêu thụ năng lượng hiệu quả hơn sẽ góp phần trực tiếp và lâu dài hạn chế phát thải cácbon. Các toà nhà thông thường có thể phát thải gần 40% CO2. Các toà nhà hiệu suất cao hiện nay có thể khả thi về mặt kinh tế.
Nhiều biện pháp tiết kiệm rất đơn giản như tắt bóng đèn, động cơ, máy tính và thiết bị đốt nóng không sử dụng có thể giảm đáng kể năng lượng và tiền bạc. Nhìn chung, máy tính xách tay sử dụng ít năng lượng hơn máy tính để bàn và màn hình LCD tiêu thụ ít điện năng hơn màn hình CRT. Cũng nên cân nhắc những việc cần phải làm với thiết bị đã hết hạn sử dụng. Một số nhà sản xuất đề nghị thu hồi hoặc tái chế. Ngoài ra phải xem xét các tiêu chuẩn về hiệu suất năng lượng. Đối với các thiết bị gia dụng, việc phân loại theo tiêu chuẩn Energy Star là một biện pháp để mô tả hiệu suất. Hiện nay, nhiều hàng hóa phân loại có hiệu suất năng lượng cao nhất lại không đắt hơn các sản phẩm có hiệu suất năng lượng thấp. Có nguồn gốc từ Hoa Kỳ, nhưng hiện nay tiêu chuẩn Energy Star được áp dụng ở cả châu Âu.
Công nghệ tổ chức hội nghị qua mạng lưới tiên tiến và qua truyền hình nghĩa là thời điểm nhu cầu đi lại sẽ giảm mạnh đang nhanh chóng đến gần. Liên lạc từ xa cũng là sự lựa chọn của nhiều người. Một nghiên cứu của Liên minh Telework cho thấy nếu 32 triệu người Hoa Kỳ có thể liên lạc từ xa với nhau mỗi tuần 1 ngày thì họ sẽ lái xe chưa đến 2 tỷ km, tiết kiệm 300 triệu lít nhiên liệu và có thêm 32 triệu giờ mỗi tuần để giải trí, cho gia đình hoặc công việc.
Thắp sáng có thể tiêu thụ từ 15-20% tổng sản lượng điện. Chuyển đối than đá tại nhà máy nhiệt điện để sử dụng cho bóng đèn sợi đốt chỉ mang lại hiệu quả 3%. Đèn compact đã phát triển nhanh trong thập kỷ qua. Hiện nay tuổi thọ của chúng kéo dài trong khoảng từ 6-15 năm và giảm sử dụng điện năng tối thiểu 75% so với đèn thông thường. Lợi ích của đèn compact và loại đèn tiết kiệm điện khác đã thúc đẩy lệnh cấm đèn. Năm 2007, Ôxtrâylia là nước đầu tiên quy định lệnh cấm bán đèn sợi đốt vào năm 2012, biện pháp này sẽ giảm phát thải 4 triệu tấn CO2 và 66% chi phí tiêu thụ điện năng cho thắp sáng.
6. Chuyển sang sử dụng năng lượng phát thải ít cácbon
Hãy chuyển sang các nguồn năng lượng thải ít cácbon có thể giảm chi phí và giảm phát thải. Nhìn chung, than đá sinh ra lượng khí thải gấp 2 lần gas, 6 lần năng lượng mặt trời, 40 lần năng lượng gió và 200 lần thuỷ năng. Ở nhiều nơi trên thế giới, khách hàng có thể lựa chọn sử dụng một phần điện năng từ nguồn năng lượng tái tạo như bãi gió hoặc công trình thu khí từ bãi chôn lấp. Những chương trình “lựa chọn xanh” đang được hoàn thiện và chứng tỏ là một yếu tố mạnh mẽ kích thích sự phát triển nguồn cung cấp năng lượng tái tạo. Ví dụ, hiện nay, hơn 50% người tiêu dùng ở Hoa Kỳ đã lựa chọn mua một số loại sản phẩm điện năng xanh.
Các đối tượng sử dụng nhiều điện năng thậm chí có thể xây dựng các hệ thống năng lượng ít phát thải riêng bằng cách sử dụng năng lượng mặt trời và các công nghệ thải ít cácbon như các thiết bị phát điện chạy bằng khí thiên nhiên. Dự án của Quỹ Môi trường toàn cầu ở vùng Đông Nam châu Phi đang đẩy mạnh các kế hoạch hydrô quy mô nhỏ trong ngành công nghiệp chè và sử dụng chất thải nông nghiệp của ngành công nghiệp đường để phát điện sử dụng cho ngành công nghiệp này và cung cấp cho lưới điện quốc gia. Ở Anh, Body Shop đã đầu tư 25% số vốn cho thiết bị phát điện hiện đại bằng gió trên quy mô lớn để cung cấp năng lượng tái tạo cho các doanh nghiệp Anh. Các công ty khác gồm có 3M, Dupont, General Motors, IBM, Johnson & Johnsons và Staples đang xây dựng nhà máy năng lượng tái tạo riêng.
Ở quy mô doanh nghiệp nhỏ hoặc hộ gia đình, các ưu đãi và động cơ khuyến khích thuế có thể làm cho các hệ thống điện mặt trời và các công nghệ năng lượng tái tạo khác đạt chi phí hiệu quả. Các tấm pin mặt trời đặt trên mái nhà có thể cung cấp năng lượng mọi thời điểm, giảm giá điện và tạo điểm tựa chống lại những dao động về giá cả. UNEP đang giúp thúc đẩy các kế hoạch này ở miền nam Ấn Độ và ở bắc Phi.
Khu vực giao thông tiêu thụ 25% tổng năng lượng và chịu trách nhiệm về các phát thải khí nhà kính, chủ yếu do đốt xăng và điêzen. Có nhiều lựa chọn để thay đổi thói quen để giảm phát thải cácbon. Các động cơ hybrid kết hợp động cơ điện với động xăng hoặc điêzen thông thường có thể tiết kiệm nhiều nhiên liệu đồng thời giảm thải. Xe động cơ cũng có thể chạy bằng nhiều loại nhiên liệu thay thế vừa mang lại lợi ích về chi phí lẫn môi trường, mặc dù chúng thường đòi hỏi đầu tư bổ sung mà phải mất một thời gian mới thu hồi vốn. Các nhiên liệu này gồm có khí thiên nhiên nén, khí xăng hóa lỏng, khí thiên nhiên hóa lỏng và nhiên liệu sinh học.
Điêzen sinh học và etanol sinh học là các nhiên liệu sinh học được sản xuất từ cây trồng như lúa mì, đậu tương, ngô và cây mía. Chúng thường được trộn lẫn với xăng hoặc điêzen và hầu hết tất cả các loại xe có thể vận hành bằng hỗn hợp 10% mà không phải thay đổi. Ô tô sử dụng nhiên liệu sinh học có khả năng đặc biệt có thể chạy bằng hỗn hợp đậm đặc hơn như hỗn hợp 85% etanol sinh học và 15% xăng. Ở nhiều nơi trên thế giới, nhiên liệu sinh học đang trở nên phổ biến hơn và dễ thấy chúng được thương mại và có mặt trong nhiều hỗn hợp. Đối với các công ty có nhiều xe, nhiên liệu sinh học có thể là giải pháp thay thế vừa chi phí hiệu quả lại vừa phát thải ít cácbon.
7. Đầu tư vào các giải pháp thay thế sạch hơn
Từ khai thác hiệu quả từ lối sống cho tới các hoạt động ở cơ quan hay phương pháp sử dụng năng lượng tái tạo hiệu quả là việc làm còn hạn chế. Sự lựa chọn cho các đối tượng mong muốn bù trừ phát thải hiện có là cấp kinh phí giảm phát thải cho một đối tác khác. Hành động này thường được gọi là “bù trừ cácbon” hay “tín dụng cácbon”. Sự trung hòa cácbon bao gồm ý tưởng trung hòa phát thải thông qua hỗ trợ giảm phát thải ở nơi khác.
Để mua tín dụng phát thải, các cá nhân hoặc doanh nghiệp trả cho công ty đảm trách thực hiện và quản lý các dự án ngăn ngừa, giảm hoặc xử lý các khí nhà kính. Biến đổi khí hậu là vấn đề toàn cầu, do đó giảm cácbon sẽ gây tác động tương tự bất kể hoạt động giảm thải đang được tiến hành ở đâu. Tín dụng các bon có thể được tạo ra bằng cách sản xuất năng lượng mà không phát thải, giảm nhu cầu kể cả nâng cao hiệu suất năng lượng hoặc cô lập dưới dạng lưu giữ dưới đất và ở trong rừng.
Theo một báo cáo, tín dụng cácbon có chất lượng cao nhất được tạo ra từ hoạt động khai thác mêtan từ các bãi chôn lấp vì mêtan là khí nhà kính thậm chí mạnh hơn CO2. Green Gas International là công ty chuyên sản xuất các khoản tín dụng cácbon bằng cách chuyển đổi khí thải thành năng lượng sạch thông qua hợp tác với các nhà sản xuất tại mỏ, bãi chôn lấp và khí biogas. Những lợi ích trên toàn thế giới của các dự án này bao gồm 125 MW điện, giảm thải 4 triệu tấn CO2.
8. Sử dụng năng lượng hiệu quả
Hãy xem xét cuộc sống hoặc công việc của mình qua ống kính trung hòa cácbon có thể giúp ta tăng hiệu quả sử dụng tài nguyên, ngăn ngừa và giảm chất thải cuối cùng nâng tổng hiệu suất và uy tín. Các nhà kinh tế tự hào nói rằng không có đồng tiền nằm im vì ai đó đã nhặt nó. Trong biến đối khí hậu, vẫn có nhiều đồng tiền chỉ chờ được nhặt. Nhìn chung, cácbon là chất thải dùng để sản xuất năng lượng và việc giảm thiểu và sử dụng chất thải hiệu quả hơn là biện pháp phù hợp. Hãy lồng ghép cách tiếp cận 3R – giảm thiếu, tái sử dụng và tái chế trong suy nghĩ của mọi người.
9. Các sản phẩm và dịch vụ phát thải ít cácbon
Thị trường các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với khí hậu từ các sản phẩm tiết kiệm điện năng đến các hệ thống năng lượng tái tạo đang phát triển nhanh. Tuy nhiên, để cung cấp những sản phẩm này, điều quan trọng là bắt đầu từ giai đoạn thiết kế. Ví dụ, các hành động đơn giản như bổ sung bước xác định cụ thể hiệu suất năng lượng vào qui trình thiết kế có thể tạo ra mẫu sản phẩm giảm tiêu thụ điện năng trong quá trình sử dụng và giúp người tiêu dùng tiết kiệm thời gian và năng lượng để điều chỉnh sản phẩm sau khi mua.
Một cách tiếp cận hệ thống hơn bắt nguồn từ thực tế “thiết kế theo hướng bền vững” bao gồm thiết kế vòng đời, thiết kế và sản xuất có ý thức môi trường. Cách tiếp cận mới này xem xét các khía cạnh môi trường ở tất cả các giai đoạn phát triển để sáng tạo sản phẩm gây tác động môi trường nhỏ nhất trong suốt vòng đời của sản phẩm. Thiết kế theo hướng sinh thái là chiến lược quan trọng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở cả các nước phát triển lẫn nước đang phát triển nhằm nâng cao hiệu suất môi trường của sản phẩm, giảm thải và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.
10. Mua xanh, bán xanh
Thị trường các sản phẩm và dịch vụ xanh đang tăng nhanh. Các cuộc khảo sát về người tiêu dùng ở nhiều nước cho thấy nếu được lựa chọn, ngày càng có nhiều người tiêu dùng mong muốn mua các sản phẩm xanh. Đối với các doanh nghiệp, việc thiết kế và giới thiệu sản phẩm mới kết hợp với hoạt động maketing và truyền thông có trách nhiệm có thể giúp đảm bảo rằng lợi ích người tiêu dùng đang được kết tinh vào hàng hóa. Tuy nhiên, thị trường sản phẩm xanh chưa phát triển vì người tiêu dùng vẫn cảm thấy thấy khó định vị các sản phẩm hoặc tin vào những tuyên bố về lợi ích môi trường của sản phẩm. Các doanh nghiệp có thể giúp người tiêu dùng thân thiện hơn với khí hậu từ đặt vé máy bay du lịch trực tuyến trên trang web đến dán nhãn cho sản phẩm tại cửa hàng địa phương.
11. Hợp tác
Nhiều công ty tư nhân đang phối hợp chặt chẽ với các tổ chức phi chính phủ, thành phố hoặc chính phủ để xác định và áp dụng các giải pháp giảm phát thải hiệu quả nhất. Ví dụ, dự án thông báo cácbon (CDI) là một tổ chức độc lập phi lợi nhuận cung cấp cho các nhà đầu tư thông tin về tài sản trị giá 41 tỷ USD đang được quản lý. Với tư cách đại diện cho nhà đầu tư, CDI tìm kiếm thông tin về rủi ro và cơ hội kinh doanh mà biến đổi khí hậu và dữ liệu về phát thải khí nhà kính từ hơn 2000 công ty lớn nhất thế giới mang lại.
Đồng thời, chính quyền địa phương và Chính phủ đang tìm kiếm các cơ hội để hợp tác với các doanh nghiệp nhằm đưa ra các giải pháp thải ít cácbon. Ở nhiều nước như Canada, các viện nghiên cứu của chính phủ và các công ty điện lực đã ủng hộ việc xây dựng các công ty dịch vụ năng lượng. Ở Hoa Kỳ, Cơ quan bảo vệ môi trường liên bang đã khởi động chương trình Energy Star năm 1992 như sự hợp tác tự nguyện nhằm giảm phát thải khí nhà kính. Năm 2006, các doanh nghiệp Hoa Kỳ và người tiêu dùng đã tiết kiệm 14 tỷ USD chi phí tiêu thụ điện năng nhờ sự giúp đỡ của chương trình này và giảm phát thải khí nhà kính bằng 25 triệu xe hoạt động hàng năm.
12. Trao đổi
Nâng cao tầm quan trọng của biến đổi khí hậu nghĩa là các công ty và tổ chức sẽ phải trao đổi với nhau. Sự minh bạch là vấn đề thiết yếu. Internet và các phương tiện truyền thông hiện đại khác hàm ý các công ty, tổ chức và chính phủ không thể núp sau vở bọc xanh. Đó là nơi các công cụ kiểm tra và hướng dẫn lập báo cáo với các chỉ số được ghi lại là cần thiết. Ví dụ Sáng kiến lập báo cáo toàn cầu. Truyền thông bên trong thông qua các mạng nội bộ và ấn phẩm của công ty có thể ghi lại sự tiến bộ và tri thức do cá nhân và tổ chức đóng góp. Điều quan trọng là phải để cho các bên liên quan biết được. Giảm phát thải, đặc biệt bằng cách nâng cao hiệu suất năng lượng thì hai bên đều có lợi mà còn nâng cao danh tiếng của công ty. Người tiêu dùng cũng như nhà đầu tư đang yêu cầu thông tin về phản ứng của công ty trước các rủi ro và cơ hội liên quan đến biến đổi khí hậu.
Nguồn: UNEP, 5/2008