MỘT SỐ THỬ NGHIỆM SINH HỌC PHÁT HIỆN ĐỘC TỐ AFLATOXIN.

1.THỬ NGHIỆM TRÊN VỊT CON 1 NGÀY TUỔI
Các thí nghiệm đầu tiên chứng minh tính độc của các Aflatoxin được tiến hành trên vịt con 1 ngày tuổi (nặng khoảng 50g).
Người ta chỉ xử lý lạc hoặc các sản phẩm có nguồn gốc từ lạc bằng cloroform rồi chiết các chất hòa tan bằng methanol.
Sau khi tinh chế bằng phân chia giữa các dung môi không hòa lẫn (methanol: nước: ether dầu hỏa – 10:1:10), cặn được hòa thành nhủ tương trong nước (sao cho nồng độ cuối cùng của 1ml tương đương với 40g mẫu ban đầu) sau đó đưa vào cổ họng vịt con bằng ống chất dẻo.
Ngày đầu tiên cho vịt nuốt một lượng chất chiết bằng 10g mẫu ban đầu, rồi tăng dần liều lượng lên để trong 4 ngày con vật đã tiếp nhận một lượng tương đương 80g.
Mẫu thử được xem là rất độc khi con vật chết sau 7 ngày kể từ ngày bắt đầu thí nghiệm, độc vừa hoặc ít tùy theo tổn thương nhiều hay ít ở gan của những con vịt còn sống, được đem giải phẩu ở ngày thứ 7.
Vịt là một loài đặc biệt mẫn cảm với độc tố Aflatoxin nên như vậy ta có thể phát hiện bằng pp sinh học những lượng Aflatoxin rất nhỏ.
Thử nghiệm “vịt một ngày tuổi” được dùng rất nhiều, nó cho phép phát hiện các Aflatoxin bằng cách:
* Biết liều gây chết của con vật đó:
- Aflatoxin B1 : 0.36mg/kg Aflatoxin B2 : 1.69 mg/kg
- Aflatoxin G1 : 0.78mg/kg Aflatoxin G2 : 2.45 mg/kg
* Biết được con vật đã tiếp nhận một liều Aflatoxin ít nhất 0.04mg/kg thì thấy các ống mật phát triển dị thường
Tuy nhiên cách thử đó cũng có một số bất tiện: phải tổ chức nuôi vịt và con vật có thể nôn liều thuốc độc mà ta vừa cho uống.

2. THỬ NGHIệM TRÊN PHÔI GÀ
Thử nghiệm trên phôi gà là thử nghiệm bằng sinh vật được dùng nhiều sau thử nghiệm “vịt con”.
Tiến hành thử nghiệm bằng cách tiêm nước chiết vào buồn khí hoặc vào lòng đỏ trứng gà Leghorn trắng đã thụ tinh và ấp trong 5 ngày (một số tác giả tiêm trước khi ấp hoặc sau khi ấp 9 ngày). Phôi gà rất mẫn cảm với Aflatoxin, chết trong 2 ngày sau khi nhiễm, nếu mẫu thử tiêm vào trên 0.3µg Aflatoxin.
Thử nghiệm này có độ mẫn cảm gấp 200 lần hơn thử nghiệm bằng vịt con.
Liều gây chết DL50 khi tiêm aflatoxin vào buồn khí như sau:
Aflatoxin B1 : 0.025 µg/ trứng Aflatoxin B2 : 0.125 µg/ trứng
Aflatoxin G1 : 1.2µg/ trứng Aflatoxin G2 : 2.7µg/ trứng
Aflatoxin M1 : 0.2µg/ trứng

3. THỬ NGHIỆM TRÊN ẤU TRÙNG GIÁP XÁC
Loài Artemia salina: Thử nghiệm tiến hành trong vòng 24 giờ. Không cần thiết bị đắt tiền và nuôi dưỡng sinh vật. Trứng tôm được sống được qua nhiều năm nếu được bảo quản khô ráo. Các trứng này ở 27 oC và nước mặn ( tỉ trọng 1.02) sẽ nở trong vòng 25 giờ. Ta chọn lọc ấu trùng cùng một sức sống bằng cách cho chúng bơi từ một điểm tối tới một điểm sáng.
Các Aflatoxin nghi ngờ có trong mẫu được chiết bằng cloroform, sau đó loại bỏ chất này bằng đun cách thủy.
Dùng pipet lấy khoảng 30 - 50 ấu trùng và 0.5 ml nước cho vào mặt kính đồng hồ có nước chiết cần thử.
Sau 24 giờ và ở 37.5o C tính phần trăm số ấu trùng chết.
Bằng cách này người ta đã xác định rằng trong các điều kiện trên hàm lượng 0.5g/ml aflatoxin B1 đã giết chết 60% số ấu trùng.
Nồng độ gấp đôi như vậy giết chết 90% ấu trùng.

4. THỬ NGHIỆM TRÊN CÁ VẰNG
Cá Brachydanio rerio có trứng trong suốt, cho phép ta dễ dàng theo dõi sự tiến triển của nó.
Đặt ấu trùng vào nhiệt độ môi trường xung quanh 3-4 ngày: Chúng có một noãn hoàng phôi lớn, chúng không cần phải nuôi dưỡng hoặc chăm sóc đặc biệt. Đối với chúng aceton ở nồng độ thấp không độc.. người ta đã xác định rằng hàm lượng Aflatoxin B1 0.1µg/ml (pha chế với 0.8% aceton) sau 30 phút gây ra ở ấu trùng những hoạt động bất thường, sau 5 giờ đưa đến tình trạng hấp hối, sau 20 giờ lòng đỏ bị thẫm màu và đuôi xoắn lại, sau 24 – 35 giờ thì lòng đỏ vỡ và chết

5. THỬ NGHIỆM TRÊN NÒNG NỌC
Nhái Rana temporaria khi ăn phải Aflatoxin chỉ bị xung huyết ở gan, nhưng nòng nọc của chúng chết ở nồng độ Aflatoxin trên 2µg/ml.
Dưới nồng độ này không thể biến nhái trở thành nhái trưởng thành.
Nòng nọc của Bufo melanostriclus, Racophorus leucomyslax maculatus và Uperodon sp thì bị chết và người ta nhận thấy gan và thận của chúng bị hư.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Đặng Hồng Miên, 1980. Nấm mốc độc trong thực phẩm, NXB KHKT Hà Nội.