Kết quả công tác phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm
và phương hướng công tác trong thời gian tới
A. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH
- Thành phố là thị trường lớn tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc động vật, ngành chăn nuôi thành phố chỉ có khả năng tự cung cấp 15-20 % nhu cầu thực phẩm tươi sống nguồn gốc động vật. Bình quân nhu cầu tiêu thụ sản phẩm động vật của thành phố hiện nay khoảng 650 - 700 tấn/ngày, tương đương với 460 con trâu bò, 8.000 con heo, 65.000-70.000 con gia cầm. Nguồn heo hơi nhập về thành phố có nguồn gốc từ các tỉnh chiếm đến 88%, nguồn trâu bò hơi nhập hơn 95% từ các tỉnh, do đó khi dịch LMLM xảy ra trên phạm vi rộng đã gây áp lực rất lớn cho đàn gia súc của thành phố.
- Công tác phòng chống dịch LMLM trong những năm qua trên địa bàn thành phố có một số thuận lợi: được sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ của Ủy ban nhân dân thành phố, Sở Nông Nghiệp và PTNT; các ban ngành, quận, huyện có sự phối hợp tốt trong công tác phòng chống dịch, ngành chăn nuôi thành phố phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá nên ý thức của người dân trong công tác phòng chống dịch khá tốt. Tuy nhiên vẫn còn một số khó khăn như sau: một số hộ chăn nuôi nhập cư ý thức công tác phòng chống dịch chưa cao, không chấp hành tiêm phòng và khai báo kiểm dịch, các hộ chăn nuôi bò sữa còn ngán ngại khi tiêm phòng trong giai đoạn bò sữa mang thai, tình hình giết mổ gia súc trái phép và kinh doanh sản phẩm động vật chưa qua kiểm soát của Ngành thú y mặc dù có giảm những vẫn còn xảy ra tại một số địa bàn.
- Tình hình dịch cúm gia cầm trong thời gian qua vẫn ổn định, Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm thành phố đã xây dựng kế hoạch hành động khẩn cấp phòng chống dịch cúm gia cầm và đại dịch cúm trên người trong đó tạm ngưng hoạt động chăn nuôi gia cầm trên địa bàn từ tháng 11/2005. Trong đó tập trung thực hiện các biện pháp giảm nhanh đàn gia cầm giảm nguồn cảm nhiễm, kiểm sóat chặt chẽ việc vận chuyển, giết mổ, kinh doanh và tiêu thụ gia cầm, sản phẩm gia cầm. Sau khi dịch cúm gia cầm trong nước ổn định, từ tháng 5/2006 thành phố đã thẩm định và cho phép 2 cơ sở chăn nuôi gà có quy trình chăn nuôi kiểu chuồng kín, nằm xa khu vực dân cư được khôi phục chăn nuôi với quy mô đàn khỏang 75.000 con.
B. CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG DỊCH BỆNH LMLM
I. Các chủ trương về công tác phòng chống dịch LMLM của Thành phố
- Chỉ Thị số 15/2005/CT-UBND, ngày 03/6/2005 về việc về việc tăng cường công tác phòng chống bệnh LMLM gia súc.
- Chỉ Thị số 19/2006/CT-UBND, ngày 30/5/2006 cề việc tăng cường các biện pháp cấp bách phòng chống dịch LMLM ở gia súc trên địa bàn thành phố.
- Văn bản 396/UBND-CNN ngày 20/1/2006 của UBND thành phố về việc tăng cường công tác phòng chống bệnh lở mồm long móng trên đàn gia súc.
- Công văn số 579/SNN-NN ngày 08/5/2006 của Sở Nông nghiệp và PTNT gởi Ủy ban nhân dân các quận, huyện, Chi cục thú y và Trung tâm nghiên cứu KHKT và khuyến nông khẩn trương tổ chức tuyên truyền và tăng cường ý thức phòng bệnh LMLM cho người chăn nuôi, thương nhân, doanh nghiệp giết mổ, kinh doanh gia súc về các biện pháp phòng, chống dịch.

II. Kết quả công tác phòng chống dịch LMLM
1. Công tác tiêm phòng
- Từ năm 1997 đến nay, được sự hỗ trợ của Ủy ban nhân dân thành phố, Chi cục đã thực hiện biện pháp tiêm phòng miễn phí vắc-xin LMLM trên đàn trâu bò, hỗ trợ 50% đối với các hộ chăn nuôi heo và tiêm phòng miễn phí cho các hộ chăn nuôi heo thuộc diện xóa đói giảm nghèo. Khi Cục thú y cảnh báo phát hiện các týp virút LMLM mới xuất hiện tại các tỉnh trong khu vực từ năm 2005 thành phố đã chủ động sử dụng vắc-xin đa giá gồm 3 týp O, A và Asia1 tiêm phòng cho đàn trâu bò; vắc-xin O và A tiêm phòng cho đàn heo.
- Chi cục đã triển khai công tác tiêm phòng bắt buộc nhất là trên trâu bò và đàn heo tại các quận, huyện ngay từ tháng 1/2006 nhằm chủ động trong công tác phòng chống dịch.
- Trong thời gian qua do ảnh hưởng của dịch cúm gia cầm, một số hộ chăn nuôi gia cầm đã chuyển đổi sang chăn nuôi heo, mặt khác do tình hình dịch bệnh các cơ sở chăn nuôi không xuất bán được con giống nên phải giữ lại để sản xuất thịt, bên cạnh đó do áp lực bệnh nhu cầu tiêm phòng vaccine trên đàn heo tăng mạnh. Mặc dù Chi cục thú y đã có chuẩn bị kế hoạch vaccine nhưng vẫn không đáp ứng đủ nhu cầu tiêm phòng của người chăn nuôi.
- Các Trạm thú y quận, huyện đã xử lý nghiêm các hộ không chấp hành công tác tiêm phòng bắt buộc vắc - xin LMLM, đặc biệt đối với các hộ nhập cư, chăn nuôi tự phát không đảm bảo vệ sinh môi trường và không tiêm phòng cho gia súc.

2. Công tác kiểm dịch động vật
- Tăng cường hoạt động kiểm tra tại 4 Trạm Kiểm dịch động vật đầu mối giao thông, các tuyến Quốc lộ, liên tỉnh lộ, các cửa ngõ đi vào thành phố; phối hợp với Đoàn liên ngành của Thành phố, Quận, huyện ngăn chặn và xử lý triệt để các đối tượng vận chuyển động vật, sản phẩm động vật trái phép, vận chuyển bằng phương tiện không chuyên dùng vi phạm Quyết định số 31/2005/QĐ-UB ngày 17/02/2005 của Ủy ban nhân dân thành phố.
- Nhằm quản lý chặt chẽ tình hình kiểm dịch động vật vận chuyển, từ 01/6/2005, Chi cục đã sử dụng Sổ Quản lý dịch tễ hộ chăn nuôi thay cho Giấy chứng nhận tiêm phòng, ngưng kinh doanh vựa gia súc. Kết quả từ đầu năm đến nay, Chi cục đã kiểm dịch xuất tỉnh số gia súc như sau :
+ Số giấy CNKD : 368 tờ.
+ Heo : 29.273 con.
+ Bò : 260 con.
+ Dê : 34 con.
+ Chó mèo : 90 con.
+ Ngựa : 08 con.
(Phụ lục đính kèm)
3. Công tác kiểm soát giết mổ
- Tăng cường kiểm tra lâm sàng chặt chẽ tại các cơ sở giết mổ, trong đó tập trung chú ý nguồn gia súc từ các tỉnh; tăng cường kiểm tra vệ sinh thú y tại các cơ sở chế biến, các chợ sỉ và lẻ, xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm.
- Yêu cầu các cơ sở giết mổ hạn chế tồn chuồng gia súc quá 48 giờ, thông báo tình hình dịch bệnh cho các hộ kinh doanh giết mổ để chọn lựa nguồn gia súc an toàn đưa về thành phố giết mổ, thực hiện tiêu độc sát trùng mỗi ngày trước và sau ca sản xuất.
- Phối hợp chặt chẽ với các tỉnh trong việc cung cấp và phản hồi kịp thời thông tin dịch bệnh nhằm có biện pháp chủ động phòng chống. Đặc biệt qua việc theo dõi tình hình xử lý heo bệnh LMLM có nguồn gốc từ tỉnh Lâm Đồng tại các cơ sở giết mổ tăng đột biến đã phản ảnh kịp thời về Trung tâm thú y Vùng, Cục Thú y, Chi cục thú y tỉnh Lâm Đồng, kết quả Ủy ban nhân dân tỉnh Lâm Đồng đã có quyết định công bố dịch.
- Kết quả trong 7 tháng đầu năm 2006, Chi cục đã KSGM 12.955 con trâu bò, 1.560.034 con heo, 4.312 con dê, trong đó số động vật nhập từ các tỉnh là rất lớn, chiếm khoảng 88%, nguồn heo từ các tỉnh miền Tây chiếm 32% ; các tỉnh miền Đông chiếm 43% ; các tỉnh miền Trung 13% và các tỉnh phía Bắc 12%. Nguồn trâu bò từ miền Bắc chiếm 68%, miền Trung chiếm 14% và miền Nam chỉ chiếm 18%.

4. Công tác tuyên truyền, vận động
- Chi cục chỉ đạo các Trạm thú y quận, huyện phối hợp với chính quyền địa phương tổ chức tuyên truyền mạnh, sâu rộng bằng nhiều hình thức, nội dung tuyên truyền đầy đủ các khâu từ chăn nuôi, vận chuyển, giết mổ, đến kinh doanh, tiêu thụ SPĐV, đã phát hành 100.000 tờ rơi, 24 đĩa CD nhằm giúp mọi đối tượng liên quan hiểu, biết để thực hiện tốt yêu cầu Chỉ thị số 16/2006/CT-TTg. Phối hợp với Hội Nông dân tổ chức 25 buổi tuyên truyền, tập huấn về biện pháp phòng ngừa dịch bệnh cho 2.450 hộ chăn nuôi trâu bò, dê cừu và heo.
- Các địa bàn có các hộ nhập cư chăn nuôi tự phát: Trạm thú y phối hợp với phòng Kinh tế; Ủy ban nhân dân địa phương có quy định rõ về điều kiện chăn nuôi, để góp phần đảm bảo an toàn dịch tễ cho đàn gia súc và môi trường sống cho nhân dân.

* Công tác xử lý gia súc bệnh LMLM tại thành phố:
Từ ngày 17/12/2005 đến ngày 18/06/2006, tại thành phố đã phát hiện và xử lý phát hiện và xử lý 640 gia súc (633 heo, 02 trâu và 05 bò sữa) bệnh LMLM chiếm tỷ lệ 0,2% tổng đàn heo của thành phố.
- Huyện Bình Chánh: (3 hộ : 147 heo) xã Hưng Long, Vĩnh Lộc B, Bình Chánh.
- Huyện Củ Chi: (10 hộ: 208 con heo và 02 trâu và 05 bò sữa) xã Tân Phú Trung, Tân Thạnh Tây, Phú Hòa Đông, Tân An Hội, Tân Thông Hội, Trung An, Tân Thạnh Đông, Bình Mỹ..
- Huyện Nhà Bè: (6 hộ: 63 con heo) xã Phước Kiểng.
- Quận Bình Tân: (9 hộ: 194 con heo) phường Bình Trị Đông A, phường Tân Tạo.
- Quận 8: (1 hộ: 7 con heo) phường 15.
- Quận 9: (2 hộ: 8 con heo) phường Tăng Nhơn Phú A, Phước Long B.
- Quận Gò Vấp: (1 hộ: 6 con heo) phường 12.
Đa số các trường hợp xảy ra bệnh là do không thực hiện tiêm phòng bệnh LMLM (22/32 hộ), nên heo không có miễn dịch hoặc chưa được tiêm phòng lặp lại kịp thời, đầy đủ, nhất là đối với heo nái mang thai và heo cai sữa hoặc tiêm phòng không đúng quy trình kỹ thuật (10/32 hộ) do đó đáp ứng miễn dịch thấp nên không đủ bảo hộ chống bệnh LMLM trong khi việc thực hiện các biện pháp an toàn sinh học chưa được chú trọng; kiểm tra ngẫu nhiên 451 mẫu tại 12 xã của Bình Chánh tại thời điểm xảy ra bệnh tỷ lệ bảo hộ chỉ đạt 62,08%.
Một số hộ chăn nuôi nhập cư (Vĩnh Lộc B, Bình Trị Đông A...), thuê đất tư nhân, chăn nuôi tự phát không bảo đảm vệ sinh thú y và vệ sinh môi trường. Thức ăn được thu gom từ sản phẩm dư thừa của các nhà hàng, quán ăn trên địa bàn thành phố; nguồn gốc: heo địa phương (choai) nhập từ miền Trung, miền Bắc vào ban đêm, trốn tránh sự kiểm soát của UBND địa phương và Đoàn liên ngành, không hợp tác trong công tác vệ sinh phòng dịch, không khai báo bệnh, tự mua thuốc điều trị; mặc dù phòng Kinh tế và Ban chỉ đạo phòng chống dịch các phường, xã thường xuyên khuyến cáo, vận động.
- Có trường hợp tại ấp 3, xã Bình Chánh, đầu tháng 12/2005, người chăn nuôi đã cho thương lái của cơ sở giết mổ tỉnh Long An và phương tiện vận chuyển vào tận chuồng để mua heo, trong lúc đó Long An đang có dịch LMLM.
* Công tác xử lý gia súc bệnh LMLM tại các cơ sở giết mổ
Từ đầu năm 2006 đến nay đã xử lý 474 con heo LMLM và 03 con trâu có nguồn gốc từ tỉnh Hà Tây, Nghệ An, Thanh Hóa, Lâm Đồng, Bình Thuận, Tây Ninh, Đồng Nai, Long An, Tiền Giang, 46 con heo tại TP. Hồ Chí Minh; 27 con heo không rõ nguồn gốc. Tại các Trạm KDĐV đầu mối giao thông đã phát hiện và xử lý 15 con heo bệnh LMLM nguồn gốc Tiền Giang và Đồng Nai.

* Công tác kiểm tra, giám sát dịch bệnh
- Chi cục đã chủ động xây dựng và báo cáo Sở Nông nghiệp và PTNT, UBND Thành phố đồng ý đưa vào hoạt động hệ thống giám sát 783 người cung cấp thông tin dịch bệnh nhằm giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trên địa bàn, khi phát hiện gia súc, gia cầm có triệu chứng bệnh được phát hiện và xử lý kịp thời.
- Chi cục thành lập ba (03) tổ kiểm tra, Tổ I và Tổ III kiểm tra các hộ, CSCN tập trung chăn nuôi trâu, bò heo, dê cừu. Tổ II phụ trách kiểm tra tình hình chăn nuôi, dịch tễ tại Cty bò sữa An Phú, XN nhân giống bò sữa công nghệ cao Delta, CSCN heo Đồng Hiệp, Phước Long, Tân Trung, Gò Sao...

- Đoàn kiểm tra liên ngành các quận, huyện Gò Vấp, Thủ Đức, Bình Tân, Bình Chánh, Hóc Môn, Củ Chi, Bình Thạnh, Nhà Bè, Quận 9, Quận 12 đã kiểm tra phát hiện và xử lý 69 trường hợp giết mổ gia súc trái phép với số tang vật xử lý là 487 con heo sống, 56 mảnh heo bên, 3.904kg thịt heo và 5 con trâu bò.

5. Nhận xét- Đánh giá
Tình hình dịch LMLM đang diễn biến phức tạp, mức độ lây lan nhanh, rộng gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi của nhiều tỉnh thành trong cả nước. Nguyên nhân do việc xử lý gia súc bệnh không kịp thời và triệt để; người chăn nuôi lo sợ thiệt hại tài sản bán chạy gia súc trong vùng đang có dịch kể cả gia súc bệnh; công tác kiểm dịch động vật, kiểm soát giết mổ gia súc không được thực hiện nghiêm túc tại một số địa phương, công tác tiêm phòng bệnh LMLM bị hạn chế do thiếu kinh phí ở phần lớn các tỉnh thành. Trong khi đó Tp Hồ Chí Minh lại là nơi tiếp nhận từ 90-95% nguồn động vật, sản phẩm động vật từ các tỉnh đưa về do đó áp lực và nguy cơ xảy ra dịch, bệnh LMLM là rất cao, tuy nhiên mức độ và khả năng lây lan sẽ hạn chế hơn so các tỉnh do thành phố đã thực hiện các biện pháp phòng dịch chủ động từ nhiều năm qua.

6. Các biện pháp phòng chống dịch LMLM trong thời gian tới
- Ban chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh gia súc gia cầm các quận huyện phải xây dựng kế hoạch phòng chống dịch khẩn cấp, đặc biệt có kế hoạch dự trù vắcxin và kinh phí hỗ trợ cho công tác tiêm phòng, chống dịch, tiêu hủy gia súc bệnh, nơi xử lý...
- Tổ chức tiêm phòng đợt II/2006 ngay từ đầu tháng 9/2006, rà soát tiêm phòng bổ sung thường xuyên theo lứa tuổi, tiêm phòng tại vùng có nguy cơ cao, những nơi gia súc có đáp ứng miễn dịch với bệnh LMLM chưa đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
- Phối hợp các tỉnh trong việc cung cấp thông tin dịch bệnh, kiểm soát vận chuyển động vật và sản phẩm động vật ngăn ngừa dịch bệnh lây lan.
- Tiếp tục tăng cường các biện pháp và tần suất tiêu độc khử trùng chuồng trại, cơ sở giết mổ, cơ sở chế biến, môi trường xung quanh để giảm mật độ virút lưu hành trong tự nhiên.
- Chính quyền địa phương phải có trách nhiệm trong việc quản lý tình hình chăn nuôi trên địa bàn, yêu cầu các hộ chăn nuôi phải đăng ký và cam kết thực hiện tiêm phòng và các biện pháp phòng chống dịch theo hướng dẫn của Ngành thú y. Xử lý xử phạt vi phạm hành chính đối với các trường hợp không chấp hành tiêm phòng và nêu rõ sẽ không hỗ trợ thiết hại nếu dịch bệnh xảy ra. Xử lý nghiêm các trường hợp chăn nuôi tự phát, không khai báo kiểm dịch, không đảm bảo điều kiện vệ sinh gây ảnh hưởng xấu đến môi trường.
- Tăng cường trách nhiệm của hệ thống giám sát dịch bệnh đảm bảo hoạt động kiểm tra, giám sát kịp thời, hiệu quả đến tận hộ chăn nuôi gia đình, cơ sở chăn nuôi. Thực hiện phương châm “Phát hiện nhanh, xử lý gọn, khoanh vùng bao vây dập dịch” , việc tiêu hủy gia súc mắc bệnh tại hộ, cơ sở chăn nuôi thực hiện theo quyết định số 38/2006/QĐ-BNN ngày 16/5/2006 của Bộ Nông nghiệp.
- Xúc tiến triển khai nhanh tiến độ xây dựng chương trình xây dựng vùng, cơ sở an toàn dịch bệnh. Tập trung thực hiện các biện pháp phòng chống dịch tại các vùng giáp ranh tại các tỉnh, các khu vực có khả năng bị ngập úng do triều cường.
- Kiểm soát chặt chẽ việc kiểm dịch vận chuyển, giết mổ gia súc, kiểm tra việc lưu thông mua bán gia súc trên thị trường. Tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm việc giết mổ gia súc, kinh doanh sản phẩm gia súc trái phép.Tổ chức thu giữ, tiêu hủy gia súc mắc bệnh hoặc gia súc vận chuyển vào thành phố không có giấy chứng nhận kiểm dịch hợp lệ; chủ gia súc không được bồi thường và phải chịu xử phạt vi phạm hành chính, chịu chi phí tiêu hủy.
- Tiếp tục tăng cường thông tin tuyên truyền, nâng cao ý thức phòng bệnh LMLM và cúm gia cầm cho người chăn nuôi, thương nhân, doanh nghiệp giết mổ,kinh doanh gia súc kể cả người tiêu dùng sản phẩm gia súc. Thực hiện cam kết 5 không: không giấu dịch; không mua gia súc bệnh, sản phẩm gia súc bệnh; không bán chạy gia súc bệnh; không thả rông, không tự vận chuyển gia súc bệnh LMLM ra khỏi vùng dịch; không vứt xác gia súc nghi mắc bệnh LMLM bừa bãi.

B. CÔNG TÁC PHÒNG CHỐNG DỊCH CÚM GIA CẦM
I. Kết quả công tác phòng chống dịch cúm gia cầmúc.
1. Công tác tuyên truyền vận động:
Đã có sự phối hợp đồng bộ giữa chính quyền địa phương các cấp cùng với các Sở ban ngành, đoàn thể: Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân, Hội LH phụ nữ, Đoàn thanh niên thực hiện công tác tuyên truyền, vận động với kết quả như sau:
- Đã phát hành 520 cassette, đĩa CD tuyên truyền phòng chống dịch cúm gia cầm chuyển đến Ban chỉ đạo PCD CGC quận, huyện. Tổ chức tập huấn 984 buổi cho 69.078 người, phát hành 932.044 tờ bướm, treo 1.520 băng rôn, 13.614 áp phích, 248 pano. Nhiều quận, huyện đã tổ chức tuyên truyền bằng xe phóng thanh trên đường phố.
- Đã triển khai lập cam kết với 9.822 quán ăn, nhà hàng bếp ăn tập thể đăng ký sử dụng nguồn thịt sạch, không sử dụng các sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc.
2. Công tác quản lý các hộ chăn nuôi gia cầm
- Trên địa bàn thành phố chỉ còn 2 hộ chăn nuôi có đủ điều kiện vệ sinh thú y được phép chăn nuôi gia cầm.
+ Hộ chăn nuôi gà bà Nguyễn Thị Lạc - Hóc Môn tính đến ngày 09/8/2006 đã xuất 57.574 con, đồng thời nhập thêm 21.000 con gà 01 ngày tuổi từ Đồng Nai. Hiện tổng đàn gà đang nuôi là 21.000 con.
+ Hộ của bà Trần Thị Quang - Củ Chi đã xuất hết số gà nuôi đợt 1: 9.647 con, đồng thời nhập nuôi mới 10.000 con, tổng đàn hiện nuôi là 10.000 con.

3. Công tác kiểm dịch xuất tỉnh
- Chi cục đã thực hiện lấy mẫu giám sát huyết thanh đàn gà và cấp giấy chứng nhận kiểm dịch xuất 67.221 con gà từ 2 hộ chăn nuôi nêu trên:
+ Cấp giấy KDĐV xuất tỉnh về Đồng Nai : 18.603 con
+ Cấp giấy KDĐV xuất tỉnh về Bình Thuận : 4.070 con
+ Cấp giấy KDĐV xuất tỉnh về Bình Dương : 14.328 con
+ Cấp giấy KDĐV xuất tỉnh về Long An : 2.620 con
+ Cấp giấy KDĐV nội tỉnh về Gò Vấp : 27.221 con

4. Công tác tiêu độc sát trùng, vệ sinh môi trường
- Nhằm tiêu diệt mầm bệnh ngoài môi trường, Sở Tài nguyên Môi trường, các quận huyện đã phát động triển khai ngày chủ nhật xanh, đồng loạt các biện pháp vệ sinh tiêu độc sát trùng tại các cơ sở chăn nuôi, chợ, điểm kinh doanh gia cầm, nơi công cộng, trường học, ghe thuyền, lòng lề đường với tổng diện tích 1.417.250 m2.
- Chi cục thú y thành phố đã triển khai thực hiện tháng hành động tiêu độc khử trùng làm sạch môi trường góp phần phòng chống dịch cúm gia cầm do Bộ Nông Nghiệp và PTNT phát động trong tháng 2/2006 và đang tiếp tục thực hiện đợt cao điểm trong tháng 6/2006 với tổng diện tích tiêu độc 2.495.837 m2.

5. Công tác kiểm sóat gia cầm, sản phẩm gia cầm nhập về từ các tỉnh
- 3 cơ sở giết mổ gia cầm trên địa bàn thành phố hoạt động với công suất bình quân 42.000-45.000 con, với 23 thương hiệu sản phẩm được phép phân phố trên thị trường. Bên cạnh đó hàng ngày thành phố tiếp nhận 15.000-17.000 con gia cầm, thủy cầm giết mổ từ các tỉnh đưa về thành phố tiêu thụ với 23 thương hiệu đa số được cung cấp từ các tỉnh Long An, Bình Dương và Đồng Nai.
- Nguồn gốc đàn gia cầm, thủy cầm nhập vào các cơ sở giết mổ: đàn gà nhập về thành phố giết mổ có nguồn gốc từ các tỉnh Miền Đông Nam Bộ chiếm tỷ lệ 92,50%, trong đó nguồn cung cấp chủ yếu từ Đồng Nai và Bình Dương, nguồn từ các tỉnh miền Tây Nam Bộ chiếm tỷ lệ 7,50%. Đàn vịt nhập về thành phố giết mổ có nguồn gốc từ các tỉnh Miền Đông Nam Bộ chiếm tỷ lệ 52,60%, trong đó nguồn chủ yếu nhập về từ tỉnh Tây Ninh, nguồn từ các tỉnh Miền Tây Nam Bộ chiếm tỷ lệ 47,40%, trong đó nguồn Long An chiếm tỷ lệ 42,16%. Đây là khu vực từng xảy ra dịch cúm gia cầm trong những năm trước đây, mầm bệnh vẫn còn lưu hành trên đàn chim hoang dã và đàn thủy cầm do đó tiềm ẩn nguy cơ tái phát dịch cúm gia cầm là rất cao.
- Đoàn kiểm tra liên ngành gồm các lực lượng Công An, Quản lý Thị trường, Thanh Niên Xung Phong, Dân quân tự vệ thuộc các quận, huyện đội, Thú y tại các Trạm KDĐV đầu mối giao thông, các tuyến giao thông cữa ngõ ra vào thành phố giám sát, xử lý các trường hợp vận chuyển, kinh doanh, giết mổ gia cầm trái phép.

6. Kết quả giám sát dịch bệnh trên đàn gia cầm nhập về từ các tỉnh
- Chi cục thú y đã phối hợp với Bệnh Viện Nhiệt Đới thực hiện khảo sát đánh giá tình hình lưu hành virus cúm trên đàn gia cầm nhập về từ các tỉnh, kết quả xét nghiệm 180 mẫu huyết thanh và mẫu Swab trực tràng, Swab khí quản đều cho kết quả âm tính.
- Thực hiện lấy mẫu xét nghiệm giám sát virus cúm gia cầm trên đàn chim hoang dã, đã phát hiện và xử lý 499 con chim kiểng tại Khu du lịch Suối Tiên có kết quả xét nghiệm huyết thanh dương tính với virus cúm gia cầm.
- Chi cục thú y đã lấy mẫu nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng vaccine cúm gia cầm trên đàn gia cầm nhập về từ các tỉnh, kết quả ghi nhận như sau: Trên đàn gà: có 155/455 mẫu xét nghiệm phát hiện có kháng thể do đàn gà được tiêm phòng vaccine cúm gia cầm, chiếm tỷ lệ 34,07%. Tuy nhiên chỉ có 109/455 mẫu xét nghiệm có hàm lượng kháng thể đủ khả năng bảo hộ virus cúm gia cầm, chiếm tỷ lệ 23,96%, đặc biệt đàn gà nhập về từ các tỉnh Bến Tre, Bình Dương, Bình Phước, Lâm Đồng, Long An, Vĩnh Long, Vũng Tàu đều không có khả năng bảo hộ. Trên đàn vịt: có 155/339 mẫu xét nghiệm phát hiện có kháng thể do đàn gà được tiêm phòng vaccine cúm gia cầm, chiếm tỷ lệ 32,16%. Tuy nhiên chỉ có 64/339 mẫu xét nghiệm có hàm lượng kháng thể đủ khả năng bảo hộ virus cúm gia cầm, chiếm tỷ lệ 18,88%, trong đó nguồn vịt từ các tỉnh Tây Ninh, Cần Thơ không đủ khả năng bảo hộ, riêng nguồn Long An và Đồng Tháp khả năng bảo hộ rất thấp.
Điều này cảnh báo nguy cơ tái phát dịch cúm gia cầm tại các tỉnh trong khu vực là rất cao, khi mầm bệnh vẫn còn tồn tại trên đàn thủy cầm và đàn chim hoang dã, trong khi đàn gia cầm, thủy cầm mặc dù đã được tiêm phòng nhưng hiệu giá kháng thể không đủ sức bảo hộ.

7. Một số công tác khác:
- Đến nay, thành phố có 135 vựa trứng, trong đó 73/73 vựa trứng cấp I trực tiếp đăng ký tiếp nhận nguồn trứng gia cầm từ các tỉnh có trang bị thiết bị xông hơi, tiêu độc sát trùng bề mặt võ trứng, 62 vựa cấp II chỉ được phép nhập trứng từ các vựa cấp I sau khi đã thực hiện tiêu độc khử trùng; trứng được xuất tiêu thụ trên thị trường đều được đóng gói, bao bì có thương hiệu cơ sở.
- Thực hiện Quyết định số 3535/QĐ/BNN-CB ngày 16/12/2005 của Bộ Nông nghiệp và PTNT về Ban hành Quy định tạm thời về quản lý thu mua giết mổ, bảo quản, chế biến, kinh doanh thịt, trứng gia cầm, đến nay thành phố đã có 47/47 cửa hàng chuyên kinh doanh sản phẩm gia cầm, 788/898 tủ bảo ôn (87,75% số hộ kinh doanh sản phẩm gia cầm) tại các quầy sạp kinh doanh sản phẩm gia cầm tại các chợ. Các hộ kinh doanh còn lại đang chờ vay vốn để trang bị tủ bảo ôn.
- Thành phố đã có chính sách hỗ trợ cho các hộ chăn nuôi gia cầm chuyển đổi ngành nghề với nhiều hình thức như cho vay vốn ưu đãi, hỗ trợ đào tạo nghề, giới thiệu các mô hình chăn nuôi thỏ, nuôi ếch, nuôi bò sữa, nuôi heo, nuôi dê .. để người dân có điều kiện chuyển đổi. Trước khi dịch cúm gia cầm xảy ra thành phố có khoảng 12.000 hộ chăn nuôi gia cầm với tổng đàn trên 5 triệu con gia cầm các loại. Tính đến thời điểm hiện nay thành phố có 15.235 hộ chăn nuôi heo với tổng đàn 366.668 con (tăng 2.636 hộ) và 18.939 hộ chăn nuôi bò với tổng đàn 100.379 con (tăng 3.703 hộ) so với trước khi dịch cúm gia cầm xảy ra. Phát triển đàn thỏ với 327 hộ chăn nuôi với tổng đàn 22.630 con.
II. Nhận xét- Đánh giá
- Trong giai đoạn cao điểm phòng chống dịch cúm gia cầm đã có sự chỉ đạo xuyên suốt và chặt chẽ từ Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm và đaị dịch cúm (H5N1) trên người từ cấp thành phố đến các quận, huyện, sở ngành. Thành phố đã huy động cả hệ thống chính trị tham gia thực hiện công tác phòng chống dịch một cách có hiệu quả. Trong 8 tháng đầu năm 2006 trên địa bàn thành phố không xảy ra trường hợp dương tính và tử vong do virus cúm gia cầm.
- Tình hình dịch cúm gia cầm đã tái phát tại các nước trong khu vực, quy luật tái phát dịch phù hợp với tình hình dịch tễ các năm qua. Hiện nay nguy cơ tái phát dịch cúm gia cầm tại các tỉnh trong khu vực rất cao do việc quản lý đàn, tổ chức tiêm phòng vaccine cúm chưa chặt chẽ và không đúng quy trình, công tác quản lý đàn và thực hiện thủ tục kiểm dịch xuất đàn gia cầm chưa đảm bảo quy trình kỹ thuật.
Do đó trong thời gian tới đề nghị các ngành các cấp cần tăng cường các biện pháp phòng chống dịch, chuẩn bị đầy đủ nhân lực, phương tiện đối phó khi dịch bệnh tái phát người chăn nuôi tại các tỉnh sẽ bán chạy đàn gia cầm về các cơ sở giết mổ trên địa bàn thành phố, yêu cầu công tác kiểm tra, giám sát dịch bệnh cần được đề cao.

III. Các biện pháp phòng chống dịch cúm gia cầm trong thời gian tới
Thực hiện chỉ đạo của Thủ Tướng Chính Phủ, Bộ Nông Nghiệp và PTNT, CỤc Thú y, Ban chỉ đạo thực hiện kế họach hành động khẩn cấp phòng chống dịch cúm gia cầm và đại dịch cúm trên người thành phố Hồ Chí Minh đề xuất mực tiêu và một số biện pháp phòng chống dịch trong thời gian tới như sau:
1. Mục tiêu
- Khẩu hiệu hành động chung:
+ Không để xảy ra dịch cúm trên đàn gia cầm từ đó không xảy ra dịch cúm trên người.
+ Nếu dịch có xảy ra thì phát hiện nhanh, tiêu diệt gọn, hạn chế dịch trong một khu vực, không để dịch phát tán trên diện rộng.

- Cụ thể hoá trách nhiệm:
+ Nơi nào để xảy ra dịch cúm gia cầm thì người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và cán bộ thú y phụ trách địa bàn phải chụi trách nhiệm.
+ Nơi nào để xảy ra dịch cúm A (H5N1) thì người đứng đầu cấp ủy, chính quyền và thủ trưởng cơ quan y tế phụ trách địa bàn phải chịu trách nhiệm.
2. Các biện pháp phòng chống dịch cúm gia cầm
*. Tiếp tục rà soát, kiểm tra tình hình chăn nuôi gia cầm trên địa bàn thành phố
- Thành phố tiếp tục duy trì biện pháp ngưng nuôi gia cầm đến tháng 02/2007 theo đúng kế hoạch đã được Bộ Nông Nghiệp và PTNT phê duyệt. Các ngành các cấp tăng cường vận động tuyên truyền, xử lý nghiêm các trường hợp tái chăn nuôi gia cầm, thủy cầm.
- Tiếp tục giám sát đối với các hộ chăn nuôi gia cầm đã được cấp phép tái chăn nuôi. Yêu cầu cách ly đàn đà điểu, chim hoang dã, chim kiểng tại các khu du lịch, thường xuyên tiêu độc sát trùng nhằm bảo đảm tốt các điều kiện an toàn sinh học.
- Ban Chỉ đạo phòng chống dịch các quận, huyện duy trì chế độ sinh họat định kỳ hàng tuần nhằm kiểm tra, đôn đốc các ngành các cấp thực hiện các chỉ đạo của thành phố và báo cáo kết quả cho Ban chỉ đạo phòng chống dịch cúm gia cầm và đại dịch cúm (H5N1) thành phố.
*. Tăng cường việc kiểm soát nguồn gia cầm, sản phẩm gia cầm từ các tỉnh nhập về thành phố.
- Tiếp tục bố trí lực lượng tại cửa ngõ đường bộ, kiểm tra cơ động trên các trục lộ giao thông nhằm kiểm soát nghiêm ngặt và phát hiện xử lý các trường hợp vi phạm. Tăng cường kiểm soát việc vận chuyển gia cầm trên tuyến đường thủy và rà soát các điểm buôn bán gia cầm sống phát sinh qua vận chuyển bằng đường thủy. Xử lý kiên quyết các điểm kinh doanh gia cầm sống.
- UBND các quận huyện tiếp tục đẩy mạnh kiểm tra tình hình thực hiện cam kết, đăng ký địa chỉ mua sản phẩm gia cầm tại các nhà hàng, quán ăn, cơ sở chế biến, cửa hàng kinh doanh sản phẩm gia cầm. Kết hợp khuyến cáo dán bản cam kết sử dụng nguồn gia cầm sạch có địa chỉ rõ ràng ở nơi người tiêu dùng tại nơi dễ nhìn thấy nhất, giúp người tiêu dùng yên tâm trong sử dụng sản phẩm.

3. Công tác tuyên truyền
- Tăng cường công tác thông tin tuyên truyền về phòng chống dịch cúm gia cầm, thông tin kịp thời, chính xác về tình hình dịch, nguy cơ tái phát dịch và các biện pháp phòng chống dịch. Hướng dẫn người chăn nuôi các biện pháp chăn nuôi an toàn, các dấu hiệu để phát hiện dịch, các biện pháp an toàn khi tiếp xúc với gia cầm để người dân chủ động khai báo dịch, tự bảo vệ ban thân, bảo vệ cộng đồng.
- Ngành Y Tế tập trung huấn luyện cho các đội cơ động điều trị và lực lượng trực tiếp chăm sóc và điều trị bệnh nhân nhiễm cúm. Tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe trên mọi phương tiện, cập nhật các thông tin về cúm gia cầm trên trang web của Sở Y Tế để người dân tham khảo, duy trì giải đáp các thông tin liên quan phòng chống dịch cúm đường dây nóng.
- Ngành Y Tế chủ trì phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT, Đài Truyền hình thành phố tổ chức xây dựng nội dung tuyên truyền trên Đài Truyền hình 2 lần/ tuần và thực hiện Spot/ít nhất 2 lần trong ngày, viết bài tuyên truyền về các biện pháp phòng ngừa bệnh cúm gia cầm cho người, tuyên truyền sử dụng sản phẩm gia cầm an toàn, hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa, các triệu chứng nghi ngờ bệnh cúm gia cầm, giới thiệu các tuyến bệnh viện chuyên trách theo dõi, điều trị bệnh viêm nhiễm hô hấp cấp. Duy trì tuyên truyền cho đến hết tháng 02/2007. Cung cấp nội dung tuyên truyền cho các quận, huyện để tổ chức phổ biến, sinh hoạt trong nhân dân.

D. KIẾN NGHỊ:
I. Bộ Nông nghiệp và PTNT
- Xây dựng Chương trình hành động có tính khả thi cao để phòng, chống dịch bệnh LMLM trong giai đoạn 2006-2010:
- Chỉ đạo các ngành có liên quan đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật để chủ động sản xuất vắcxin LMLM trong nước phù hợp týp virút của Việt Nam.
- Kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các ngành, các cấp chính quyền có trách nhiệm triển khai thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông Nghiệp và PTNT trong đó tập trung giải quyết các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư các dây chuyền giết mổ hiện đại; các nhà máy xử lý, chế biến trứng.Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sản xuất theo quy trình khép kín, có sự kiểm soát chặt chẽ từ khâu chăn nuôi, giết mổ, chế biến, có tổ chức hệ thống phân phối nhằm cung cấp sản phẩm gia cầm an toàn cho thị trường; đồng thời chủ động trong việc giết mổ, bảo quản nguồn sản phẩm gia cầm an toàn khi dịch bệnh tái phát, hạn chế tổn thất về kinh tế cho người chăn nuôi do không tiêu thụ được sản phẩm.
- Cho phép thành phố được vận dụng Quyết định số 47/QĐ-BNN trong đó có quy định việc vận chuyển gia súc, gia cầm với số lượng nhỏ ra khỏi huyện không phải khai báo kiểm dịch và Quyết định số 49/QĐ-BNN quy định hình thức bấm số tai trên động vật xuất tỉnh phù hợp với tình hình thực tiển tại thành phố cho đến khi bệnh LMLM và Cúm gia cầm tạm ổn định.

II. Cục Thú y
- Thường xuyên phân lập týp, subtýp virut để chọn vắc - xin tương thích cho từng vùng đã và đang có dịch.
- Cục Thú y chỉ đạo và có biện pháp phối hợp với các ban ngành chức năng tăng cường công tác kiểm dịch động vật vận chuyển tại các Trạm KDĐV quốc gia dọc các tuyến biên giới và quốc lộ nhằm kiểm tra, xử lý các trường hợp vận chuyển động vật, sản phẩm động vật trái phép.
- Tham mưu Bộ Nông Nghiệp và PTNT ban hành hệ thống các tiêu chuẩn, quy trình kỹ thuật trong lĩnh vực chăn nuôi, giết mổ, kiểm tra sản phẩm gia cầm nhằm đảm bảo việc triển khai thực hiện một cách đồng bộ giữa các địa phương.