Các nhà khoa học đã phát hiện thấy đột biến mất gien có ảnh hưởng đồng thời đến khả năng sinh sản và sản lượng sữa ở bò sữa.

Phát hiện này có thể giúp giải thích cho một tình huống nan giải trong chăn nuôi bò sữa: tương quan tiêu cực giữa khả năng sinh sản và sản xuất sữa.

Trong nhiều năm qua, sản lượng sữa ở bò sữa Scandinavia đi theo một xu hướng rõ ràng: tăng lên nhờ chương trình lai tạo giống mục tiêu và phương pháp chăn nuôi hiện đại. Bất chấp sức ép lớn cho mục tiêu lai tạo giống ở các nước Bắc Âu, hầu như không có sự cải thiện nào được thực hiện về khả năng sinh sản. Dường như mối tương quan bất lợi giữa sản lượng sữa và khả năng sinh sản bị ảnh hưởng một phần bởi hiện tượng mất một chuỗi gien đơn giản. Sự hiện diện và ảnh hưởng của đột biến này gần đây đã được phát hiện bởi các nhà khoa học từ trường Đại học Aarhus, Đại học Liège, Cơ quan Nghiên cứu Thực phẩm nông nghiệp Phần Lan (MTT Agrifood Research Finland), phối hợp với Ban Tư vấn nông nghiệp Đan Mạch và Cơ quan Đánh giá di truyền gia súc ở Bắc Âu.

Các nhà khoa học, những người nông dân và những cán bộ tư vấn nhìn chung đều cho rằng tình trạng khả năng sinh sản giảm chủ yếu là do cân bằng năng lượng âm của những con bò cao sản tại thời kỳ đỉnh cao của chu kỳ tiết sữa của chúng nhưng hiện nay, các nhà khoa học cũng đã tìm ra một lời giải thích về di truyền.

Các nhà khoa học đã phát hiện ra một hiện tượng mất bốn gien bao quanh giống như các biến thể gây bệnh và cho thấy hiện tượng mất gien đó là một đột biến gây chết phôi thai, Goutam Sahana giải thích. Điều này có nghĩa là bê con chết trong khi chúng mới chỉ ở dạng phôi thai và bị sẩy thai hoặc được báo cáo lại là thụ tinh thất bại. Thực tế là các đột biến này mang tính lặn, có nghĩa là cả cha và mẹ đều mang và truyền các gien đó cho bê con của chúng, khiến cho bê con bị ảnh hưởng. Các con bò đực mang đột biến mất gien này có thể thường xuyên được xác định trong chương trình chọn lọc gien đang được thực hiện và bằng cách tránh giao phối giữa những con vật mang đột biến này – một bước nhảy lượng tử về khả năng sinh sản có thể đạt được ở những dòng lai Red Bắc Âu, Goutam Sahana cho biết thêm.

Đột biến đặc biệt này đã trở thành khá phổ biến ở gia súc dòng Red Bắc Âu, tuy nhiên, hiện tượng mất gien này hoàn toàn không xuất hiện ở các quần thể gia súc Holstein Bắc Âu và Jersey Đan Mạch. Dựa vào mức độ thường xuyên của đột biến này trong các quần thể trên, ước tính có 2,89; 1,32 và 0,42% phôi thai tương ứng của những con gia súc Ayshire Phần Lan, Red Thụy Điển và Red Đan Mạch đang bị chết do đột biến này.

Lý do mà các trình tự gien bị mất gây chết phôi thai đã khá phổ biến là nó có tác động mạnh, tích cực đến sản lượng sữa. Bằng cách chọn lọc những con bò cho sản lượng sữa cao, các nhà lai tạo đã vô tình cũng lựa chọn tỷ lệ chết phôi thai.

Nghiên cứu của các nhà khoa học chứng minh rằng, đột biến gây chết phôi thai chiếm một phần đáng kể trong sự suy giảm khả năng sinh sản của gia súc trong nước và gắn với những tác động tích cực đến sản lượng sữa.

M.T. (Theo Sciencedaily)

Nguồn: Bộ NN&PTNT